Klimaatcrisis, uitputting van de aarde: ‘We moeten om!’ Deel I

• 

‘We moeten om,’ zegt het kabinet, zeggen de wereldleiders. We moeten met ons allen schone energie opwekken. We moeten de CO₂-uitstoot reduceren. We hebben dus zonneweiden en windmolenparken nodig, allemaal een elektrische auto…
Maar komen we écht verder met deze oplossingen?

Zonneweiden en windmolenparken
Zonneweiden en windmolenparken leveren schonere energie. Maar zonneweiden nemen veel ruimte in beslag, die ze onttrekken aan de natuur. Zonnepanelen op daken hebben dat nadeel niet.

Windmolens op het land geven met hun storende geluid en hinderlijke slagschaduw flink wat overlast. Om die reden zijn er grote parken aangelegd in zee – waar bovendien meer wind staat. Maar ook zeedieren, vogels en insecten hebben last van de windmolens. Vaak vliegen vogels en insecten – boven land, maar óók boven zee – tegen de wieken aan en sterven. Diverse zeedieren oriënteren zich op sonar, maar door de herrie van de windmolens verdwalen ze, vinden geen voedsel meer en sterven. Al in de fase dat windmolens geplaatst worden, wordt de natuurlijke levensruimte zó verstoord dat veel bruinvissen en dolfijnen dat niet overleven.

De elektrische auto: oplossing met kanttekeningen
‘Iedereen aan de elektrische auto’ is ook zo’n oplossing met kanttekeningen. Een kleine berekening: 119,1 miljard kilometer (het totaal van alle afstanden die in 2017 in Nederland zijn afgelegd met de auto) x 0.15 kilowattuur (het gemiddelde energieverbruik per afgelegde kilometer) = 17,9 miljard kilowattuur. Dat is de hoeveelheid energie die moet worden opgewekt om met ons allen net zoveel te kunnen rijden als nu, maar dan allemaal elektrisch. Een zonnepaneel levert gemiddeld per jaar 225 kilowattuur op: er zijn dus ruim 79 miljoen zonnepanelen of 1379 windmolens van hoge capaciteit nodig. Dat zijn er nogal wat!

Milieuschade bij de productie en afvoer van accu’s
En wat gebeurt er met de accu’s van windmolens en elektrische auto’s wanneer ze afgeschreven zijn? Ja, ook elke windmolen heeft onder de grond een enorme accu om energie op te slaan. Hoe gaan we om met dit gevaarlijke afval? Recycling is een duur en ingewikkeld proces. Slechts 5 procent van de accu’s wordt daadwerkelijk voor recycling aangeboden. In realiteit liggen accu’s ergens in opslag of – erger – worden in de natuur gedumpt. En dat geeft milieuproblemen.

En waar komen de grondstoffen vandaan om die accu’s te produceren? Ik denk aan de verwoestende effecten van de productie van de smartphone: voor de winning van grondstoffen voor smartphones zijn grote delen van de wereld ontbost, waardoor er diersoorten uitstierven. Neem bijvoorbeeld de erts coltan, onmisbaar voor de productie van mobiele telefoons… Coltan is bijna uitsluitend te vinden in Congo. De gorilla-populatie daar nam in tien jaar tijd af van achttienduizend naar minder dan vierduizend dieren.

Net als voor het winnen van coltan worden ook voor het winnen van de grondstof lithium voor elektrische auto’s in kwetsbare natuurgebieden mijnen aangelegd. Een voorbeeld hiervan zijn de mijnen in de zogenoemde lithiumdriehoek: de zoutvlaktes in Chili, Bolivia en Argentinië. Die mijnen veroorzaken daar nu al enorme milieuschade! De schade zal met de groeiende vraag naar elektrische auto’s alleen maar toenemen.

Echte oplossingen gezocht!
Zonneweiden, windmolenparken en elektrische auto’s zijn dus niet zonder meer goede oplossingen voor het klimaatprobleem. Voor goede oplossingen moeten we dieper ingaan op de oorzaken ervan.

Daarover de volgende keer meer.